ساعتی پیش یکی از دوستانم به من اطلاع داد که نیما اکبرپور عزیز توییتی رو در صفحه خودش از دوستی به نام مهدی نقل قول کرده که در اون از برنامه «حرف به من» تلگرام، یا همون پیام ناشناس به عنوان برنامه جاسوسی یاد شده. قبل از شروع صحبت، از توجه نیما و مهدی عزیز (که متاسفانه ایشون رو نمی‌شناسم) به این برنامه و طرح دغدغه‌هاشون ممنونم، چرا که همیشه شنیدن نقدها و نگرانی‌ها باعث ایجاد بهبود و پیشرفت می‌شه.
چند نکته در این موضوع توجه من رو جلب کرد که به اون‌ها اشاره می‌کنم:
نکته اول اینکه نگارنده پست در توییتی اشاره کرده که «روباتی که هیچ اسم و هویتی از خودش اعلام نمی‌کند… [بقیه صحبت]». این جمله در ابتدا من رو یاد هشتگ #کمی_تحقیق_بد_نیست انداخت! چرا که لینک کانال رسمی برنامه در تلگرام از روز اول در صفحه توضیحات روبات قرار گرفته. کانالی که در اون گفت‌وگوهای متعددی با من در مورد این برنامه در رسانه‌ها منتشر شده. از جمله این پست در دیجیاتو، و این مصاحبه در روزنامه فناوران. در واقع با حداکثر ۳۰ ثانیه تحقیق یا حتی جست‌وجوی ساده در گوگل، می‌شد به حساب کاربری من در توییتر، و حتی اطلاعات شخصی و سوابق کاری‌ام در لینکدین دست پیدا کرد. صحبت مهدی عزیز نشون می‌ده که با کمترین تحقیق، لفظ جاسوس رو به این برنامه نسبت دادند و مقاله‌ای تحلیلی منتشر کرده‌اند. آفتی که این روزها در ما خاورمیانه‌ای‌ها نهادینه شده.
نکته دومی که متعجبم کرد، واکنش نیمای عزیز به این مقاله و کوت کردن اون بود. درسته که حساب شخصی خبرنگاران، تابع قوانین رسانه‌ای که در اون فعالیت می‌کنند نیست، اما از شخصی که در فرهنگ و آموزش‌های بی‌بی‌سی خبره خبرنگاری شده و همچنین حساب شبکه‌های اجتماعی او برای بسیاری از کاربران، حکم منبع معتبر دریافت خبر رو داره، انتظار میره در این موارد، جانب بی‌طرفی رو رعایت کرده و نظرات طرفین رو جویا بشه.
از اوایل سال میلادی جاری که تلگرام بات‌ها رو معرفی کرد، اعتقاد من به این بود که آینده دنیای اینترنت در حوزه IM اتفاق می‌افته. چرا که برای کاربر نهایی، بسیار شناخته شده‌تر و ساده‌تره، توسعه استارتاپ روی اون نیازی به اجبار کاربران به دانلود اپ‌های حجیم و اشغال فضای گوشی‌شون نداره، و از همه مهم‌تر، با هر نوع اینترنتی به راحتی در دسترسه. دنیا هم داره به همین سمت پیش میره؛ مثلا چند روز پیش، اوبر بات رسمی خودش رو برای سفارش تاکسی روی پلت‌فرم مسنجر فیس‌بوک معرفی کرد. از این رو، فعالیت‌هایی رو در این حوزه شروع کردم که «حرف به من» فقط یکی از اون‌هاست. این برنامه در کمتر از دو ماه موفق به جذب بیش از دو میلیون و صدهزار کاربر فعال شده، خودش رو بدون دریافت کمک از نهادهای مالی نظام سرمایه‌داری و با تکیه به صبر شخصی، شناخت حوزه رسانه و دانش فنی از نظر مالی سر پا نگه داشته، و البته یکی از تنها استارتاپ‌های ایرانه که با دریافت هزینه خدمات به صورت in-app purchase از طریق پی‌پال (در نسخه انگلیسی بات) در حال ارزآوری و فعالیت در بازار آزاد بین‌المللیه. انتظار شخصی من به عنوان یک خبرنگار سابق حوزه آی‌سی‌تی، و یکی از دنبال‌کنندگان برنامه کلیک، پرداختن به این استارتاپ موفق ایرانی و سایر فعالیت‌های اون (حتی در بازار بیرون ایران) بود، نه چنین نقل قولی! اما حق می‌دم که ما ایرانی‌ها انقدر کانال و بات بی‌کاربرد در تلگرام دیدیم، که در ناخودآگاهمون دید مثبتی نسبت به این فضا نداشته باشیم.
بگذریم؛ چند نکته فنی:
۱- همون‌طور که در اسکرین‌شات بالا می‌بینید، دوستی نگرانی‌ای رو در مورد اتصال توییتر و «شماره» تلگرام‌شون مطرح کردند. به این موضوع بارها در کانال پرداخته شده، اما جا داره مجددا اشاره کنم که همون‌طور که با جست‌وجو در سایت رسمی تلگرام می‌تونید ببینید، بات‌ها هیچ دسترسی‌ای بیشتر از یک دسترسی کاربر عادی به اطلاعات شما ندارند. این اطلاعات دقیقا شامل First Name و Last Name شما در تلگرام، User Name، تصویر پروفایل شما و پیام‌هایی است که به اون‌ها می‌فرستید. به بیان خلاصه‌تر، بات‌ها دسترسی به شماره تلگرام شما ندارند، مگه اینکه خودتون شماره‌تون رو بفرستید!
۲- مهدی عزیز! تحلیل پنج میلیون پیام در زبان‌ها، گفتار‌ها، نوشتارها و تایپ‌های نوشتاری مختلف کار یک رویاپرداز و خوره‌ی استارتاپ ۲۲ ساله نیست! هلدینگ‌های بزرگی مثل فیس‌بوک و گوگل، سال‌ها وقت صرف کرده‌اند تا بتونند گفته‌های کاربران رو، مثلا از روی اونچه در فرم انتشار استاتوس فیس‌بوک تایپ می‌کنید درک کنند (اون هم فعلا به زبان انگلیسی!). همیشه از افرادی مثل شما که در توضیحات پروفایل توییتر لقب IT Man رو برای خودشون برگزیدند و بی‌پروا حکم جاسوسی صادر می‌کنند (که البته این ادعا در یک دعوای رسمی و در صورت شکایت حقوقی طرف مقابل می‌تونه عواقبی داشته باشه) انتظار میره با اطلاعات بیشتری نسبت به انتشار توضیحات در زمینه تحلیل داده‌های حجیم تصمیم‌گیری کنند.
به عنوان حسن ختام این منبر که سرتون رو درد آورد، ممنونم که به این برنامه توجه داشتید و دو ماه از پرتجربه‌ترین روزهای زندگی من رو ساختید. آینده‌ی وب، همین الان دست شماست، اگه ایده‌ای داشتید، یا می‌تونستم بهتون کمک فکری بدم یا تجربه‌ای در مورد مدیریت فنی یک سرویس پرترافیک نیاز داشتید، حتما در موردش صحبت کنیم: توییتر | ایمیل
بهترین باشید.